2025 сыл алтынньы 26 күнүгэр биллиилээх кыраайы үөрэтээччи Галина Шадрина өрөгөйдөөх үбүлүөйүн, 75 сааһын томточчу туолар. «Хаҥалас» хаһыакка үбүлүөйгэ аналлаах Людмила Денисовна Аммосова ыстатыйата.
***
Кэпсиэхпин баҕарабын
Өбүгэ сылаас тыына уһуйан Ылдьаа Саадырын норуотугар төнүннэ
Кытыл Дьура чулуу кыыһа Галина Шадрина үйэ чиэппэриттэн ордук сыралаһан туран Арассыыйа киин архыыптарыгар үлэлээн ытык өбүгэтин норуот номоҕор киирбит көҥүл тыыннаах Дойдуһа Дархантан хаан тардыылаах Малдьаҕар Оҕонньор ыччаттарыттан салҕанан барбыт Ылдьаа Саадырын эриирдээх-мускуурдаах номоххо киирбит дьоһун олоҕун чинчийэн дириҥ историялаах Сахатын сиригэр утары уунна, хаҥыл хаҥаластар бас-көс сүдү дьонун Тыгын Дарханы, Маһары Баһыакабы, Соппуруон Сыраанабы сэргэ ытык Куллаты киэн туонатыгар дьоһуннук туруорда.
“Кимий бу, Ылдьаа Саадырын, тоҕо кини сүдү дьоммут кэккэтигэр турда?”
Итинник диэтилэр буолуо бу иннинэ историяны сэргээн ситэри сэгэтэн көрбөтөх-истибэтэх дьон. Үөһээ ахтыллыбыт ытык өбүгэлэрбит туһунан син балай эмэ бу тухары иһиллэн кэлбит буоллаҕына, Агдаакы кинээһэ Илья Максимович Шадрин туһунан 2000 сыл иннинэ истибит, бука, ахсааннаах буолуоҕа. Өбүгэлэрин сырдык тыынынан салайтаран, кэмэ кэлэн эбитэ дуу, Галина Шадрина дьаныһан туран ирдэһэн ытык төрдүн дьоһун аатын норуотугар төнүннэрдэ. Күн бүгүҥҥэ диэри чинчийэн Агдаакы тойоно биирдэ бэриллэр олоҕуттан хотугу сир олохтоохторун интэриэһин туруулаһан, судаарыстыбаннаһын төрүттэһэн Арассыыйа эбэ-хотун үс ыраахтааҕыларыгар сүүрбэттэн тахса сылын, доруобуйатын, муспут баайын-дуолун толук ууран туран алта төгүл бара сылдьыбытын архыып докумуоннара бигэргэтэллэр. Худуоһунньук, историк, учуутал идэлээх кыраайы үөрэтээччи, норуот эмчитэ Галина Шадрина, аһаҕастык эттэххэ, сүдү үлэни толордо.
Үйэ чиэппэрэ анараа өттүгэр баччаларга бииргэ улааппыт дьүөгэбин Галина Шадринаны Дьокуускай куорат Ленин аатынан болуоссатыгар “Хаҥалас” диэн сабыс-саҥа бэчээттэтэн тахсан эрэр чараас тастаах историко-географическай атлаһын сүрэҕэр сыһыары тутан үөрэн-көтөн иһэрин көрсүбүппүн умнубаппын. Оччолорго кинигэ таһаарыы бэрт сэдэх көстүү буолара, суруйааччылар эрэ кинигэлэнэллэр диэн өйдөбүл баара дии. Сөхпүппүн саныыбын.
Бу манна Галинабыт аан бастаан ытык өбүгэлэрин туһунан быктарбыта. Кинигэни хаттаан арыйан көрдүм… уонна өссө төгүл сөхтүм. Хайдахтаах курдук элбэх учуонай, историк, кыраайы үөрэтээччилэр кыттыылаах төрдүбүтүн-ууспутутун анааран көрөргө туһалаах ыйынньык тэҥэ таһаарыыный! Боростуой да соҕус кумааҕыга да бэчээттэннэр, манна барыта баар – Хаҥалас улууһун төрүччүтэ, сирдэрин ааттара, картата о.д.а. киирбит — научнай кинигэ. Итиннэ Галина Шадрина аан бастаан Илья Шадрин туһунан суруйбут, үһүйээннэргэ ахтыллыбытын киллэрбит, ол иһигэр 6-7 саастааҕар, өссө бу хотугу кыраайга нууччалар маассабай кэлэ иликтэринэ, куоракка илдьэ баран бу сытыы, чобуо уолчааны тылбаасчыт оҥостубуттарын…
Онтон ыла үгүс сыллар аастылар. Галина Ефимовна бииргэ төрөөбүт балтын Юлияны кытары дьаныһан туран төрүттэрин, Хаҥаластарын эрэ буолуо дуо, Сахаларын сирин историятын чинчийдилэр, муҥура биллибэт былыргытын үөрэтэн кэллилэр, төһө кыалларынан бар дьонноругар тириэрдэр үтүө соругу толорорго тиэтэйдилэр. “Агдаакы” диэн Малдьаҕар нэҺилиэгин кинигэтин таһааран соһуппуттара, онтон Юлия сиинэлэргэ көмөлөһөн, “Синск. Хангаласский улус” диэн архыып докумуоннарыгар олоҕурбут матырыйаалларын туһанан халыҥ кинигэни төрүттэрин дьонугар-сэргэтигэр утары ууммуттара. Аны Галина аһары баран “Предтеча” диэн Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, биир дойдулаахтара Анатолий Добрянцев көмөлөрүнэн, тус өйөбүллэринэн саха бастакы судаарыстыбаннай диэйэтэллэрэ Соппуруон Сыраанабы, Сэһэн Ардьакыабы кытары тэҥҥэ тутан историческай матырыйаалларга тирэнэн Ылдьаа Саадырыны ити өрөспүүбүлүкэтээҕи кинигэҕэ киллэртэрдилэр. Сотору кэминэн Хаҥалас дьаһалтатын көмөтүнэн (баһылыктыы сылдьыбыт Олег Иринеев быһаччы өйөбүлүнэн) ытык киһилэрин Илья Максимович олоҕуттан архыып матырыйаалларынан туспа дьоһун кинигэни тутуохпут. Шадриналар бэлэмнээн бэчээккэ туттардылар! Сүдү үлэни ыыттылар, Кэлэр көлүөнэлэр улаханнык сыаналыахтара турар!
Кыргыттарым (итинник ааттыыбын, бииргэ улааппыт буоламмын) ити кинигэлэрин матырыйаалларын түмэн “Көмүөл” кинигэ кыһатыгар туттаран, улахан сүгэһэрдэрин нарын санныларыттан түһэрэн уоскуйа быһыытыйан сылдьаллар. Биллэн турар, дьон-сэргэ хайдах ылынарыттан долгуйаллар. Ол эрээри онно төрүөт суох буоллаҕа, архыып докумуоннарын ким утары барыай – кырдьыгы бигэргэтэллэринэн эрэллээхтэр.
Хаҥаластарга И.М.Шадрины ылынарга бэлэмнэнии үлэ барда (сүнньүнэн Галина Шадриналаах, биир санаалаах олоҕу сыаналыыр дьон сыраларынан). Историяны кэрэхсиир дьон истэн сырыттаҕа, дэлэҕэ даҕаны ытык дьоммут кэккэтигэр Куллаты сиригэр Малдьаҕарбыт түс-бас киһитэ сэргэ турар быраабы ылыа дуо! Бу агдаакыларга, биһиэхэ эмиэ, киэн туттууну үөскэтэр.
Галина Ефимовна, бу билбитим, сарсын 75 сааһын томточчу туолар эбит. Эҕэрдэлиэҕиҥ эрэ уонна бары кэрэни, санаабыт санаата олоххо киирэригэр баҕарыаҕыҥ!
Дьоһун саас мындаатыттан ахтан аастахха…
Сэттэ уонча сыл анараа өттүгэр ыаллыы олорон, кыһыннары-сайыннары оҕо саастан алтыһан кэллэҕим, Галиналыын. Баар этэ дии бииргэ оонньоон, Уһун күөлбүт ыраас уутугар дуоһуйа сөтүөлээн, хатыҥ мастаах ойуурун устунан хайыһардаан, үрдүк сыырыттан сырылаан, оскуолатааҕы оҕуруоппут учаастагын сааскы тибии хаарыгар үҥкүрүйэн үөрэн-көтөн ааспыт оҕо сааспыт. Баар этэ ийэтэ Мария Николаевна барахсан оскуола остуораһа, завхоһа, ардыгар муоста да сууйааччыта буолан оонньуу барар ыксалыттан кылаастары сууйсар, лис курдук ыарахан паарталары сыҕарытыһар… Умнубаппыт Галя кыыспыт сэриилээх буола оонньуурга өрүү хамандыыр оруолун толорорун, фантазията, билиитэ киэҥин. Санаан кэлэбин сэрии кэмигэр Сталинтан Махтал суруктаах, мас атахтаах да буоллар, өрүү салайар үлэҕэ сылдьар аҕатын, үтүө майгылаах, өрүү түбүктээх Ефим Степановиһы, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн оскуола биир муннугар кыбыллан олороллорун, ол эрээри кэлэр-барар элбэх ыалдьыттаахтарын, тойон-хотун сылдьан ааһар дэлэй астаах-үөллээх саха ыала буолалларын…
Галина, ыал улахан кыыһа, ахсыс кылаас кэнниттэн Намнааҕы педучилищеҕа үөрэнэ барбытын билбиппит, сотору Сиинэ оскуолатыгар үлэлии кэлбитин. Уруһуйга дьоҕурдааҕа оскуола эрдэҕиттэн биллэрэ. Биирдэ ахсыс кылааска сылдьан Берлин куораттан аан дойдутааҕы уруһуй куонкуруһун түмүгүнэн, 41 араас дойдуттан сүүрбэ тыһыынча оҕо кыттыылаах күрэххэ бэлиэтэнэнэн, дьоһун бириис туппуттааҕа (хас да сыл иннинэ кыра сылдьан оройуоннааҕы куонкуруска бухатыыр атын уруһуйдаан ыыппыта айана салҕанан бу талаана арылларыгар аана арыллыбыта) — доктор Роберт Альт илии баттааһыннаах инникигэ сырдык эрэниилэрдээх Махтал суругу дьоно кичэллээхтик уура сылдьыбыттара.
Онтон ыла элбэх хаар уулунна. Галина Шадрина Намнааҕы художественнай-педучилище кэнниттэн 1971 сыллаахха Сиинэ орто оскуолатыгар черчение, уруһуй уонна домоводство учууталынан үлэлээн баран Саха государственнай университетын историко-филологическай факультетыгар 1973 сыллаахха кэтэхтэн үөрэнэ киирбитэ, түөрт сыл Покровскай орто оскуолатыгар урукку үөрэҕинэн учууталлаабыта. Салгыы Дьокуускайга киирэн уопсай дьиэ ылар туһуттан 14-с нүөмэрдээх ОПТУ-га идэтинэн үлэлээбитэ, кэргэн тахсан кыысчаанын оҕо уһуйааныгар киллэртэрээри “Холбос” бырабылыанньатыгар кытары киирэн үлэлии да сылдьыбыта. Онтон 1985 сыллаахха наукаҕа тыыппалаах эдэр киһини академик Г.П. Башарин таба көрөн история кафедратыгар научнай үлэҕэ ыҥырбыта, аспирантураҕа киллэрэ сатаабыта даҕаны Галина усулуобуйа суоҕунан уталытан учуонай истиэпэнин ылбатаҕа.
Айылҕалаах дьону кытары алтыһан
Эдэр киһи сотору кэминэн Саха итэҕэлигэр сыстан, тургутан көрүүгэ айылҕалаах дьону кытары алтыһан, ойууннааһыны интэриэһиргээн, устунан бэйэтэ да айылҕата арыллан норуот эмчиттэрин кэккэтигэр охсуллубута, ол эрээри үлүһүйэн туран дьарыктанарын тохтоппута, историяҕа охтубута. Онтон дьикти дьоҕура билигин даҕаны тэһитэ кэйиэлиирэ баар буолуо дии саныыбын.
Галинабыт олорон ааспыт олоҕун эридьиэстээн көрөр буоллахха, киһи мыыммат аһаҕас суоллардаах. Бу туһунан мин 2005 сыллаахха биир дойдулаахтарым Михаил Лотов уонна Анатолий Добрянцев нэһилиэкпит историятыгар анаан оҥорбут “Кытыл Дьура” кинигэлэрин редакциялыырбар үлэлэригэр кыттыһан өссө сиһилии суруйан турабын (“Кытыл Дьура”,73-75 стр.).
Университекка үлэлии сылдьан Розалия Бравина курдук дьикти дьоҕурдаах, оччотооҕу быһыыга-майгыга соччо биһирэммэт ураты өйдөөх-санаалаах учуонай дьону билсэн ойууннаһыны үөрэтиигэ ылсыбыта олоҕун биир кэрчик кэмэ этэ.
Киһи уйулҕата, тулалыыр эйгэ тыына диэн таайыллыбатах таабырын кэриэтэ (биһиги курдук халыҥ тириилээх дьоҥҥо бу ситэ өйдөммөт). Биоэнергетика, сенсорика диэн үөрэхтэр оччолорго хаттаан үөдүйбүттэригэр билиигэ-көрүүгэ тардыһыылаах биһиги кыыспыт араас конференцияларга, семинардарга кыттар буолта, омук дойдуларынан бу проблемалары ырытыһыыга барбытын эрэ истэн хааларбыт. Биир кэмҥэ өрөспүүбүлүкэ Президенин дьаһалтатын иһинэн үлэлиир Аналитическай кииҥҥэ да үлэлии сылдьыбытын билэбин. Хата Галинабыт итинэн туһанан сир-дойду бөҕөтүн, омук дьонун олохторун-дьаһахтарын көрөн хаалла буолуо…
Кэккэ сылларга «Үс Тиит» диэн общественнай пуонданы салайа сылдьыбыта (Сиһилии “Хаҥалас” кинигэттэн билсиҥ). Мин Нөмүгүттэн куораттаан истэххэ номохторго кэпсэнэр үс тиит турбут сиригэр бэлиэ тиит мас өйдөбүнньүк туруоруллубутун айаннаан иһэн көрдөхпүнэ, Галина Ефимовнаны санаан ааһааччыбын… Бу сылларга айылҕа, история харыстабылын энтузиастара үгүс да үлэни ыыппыттара – Сахабыт сирин биэс гыммыт биирэ Бастакы Президеммит Михаил Николаев кыттыытынан ураты харыстанар сирдэринэн докумуоннаммыттара, кэлэр көлүөнэлэргэ чөл хаалар кыахтаммыттара (Галина Шадрина кинигэтигэр карталарга суруллан турар).
Бу сылларга Галина Шадрина төрүт үгэстэри билэргэ, итэҕэли ылынарга үгүс үлэни биир санаалаахтарын кытары ыытыспыта, университекка, атын үөрэх кыһаларыгар лекциялары ааҕара, сырдатыы үлэтигэр кыттара, ол быыһыгар төрдүнү-ууһу чинчийиилэрин тохтоппотоҕо. Барытын эридьиэстии барбаппын – Ылдьаа Саадырыным тоҕо бу чулуу дьоммут кэккэлэригэр турбутун сырдатарга хаһыакка миэстэм да хаалыа суох…
Галина Ефимовна ойууннааһын, норуот эмтиир ньымаларыгар туһуламмыт араас конференцияларга омук сирдэригэр сылдьарын биһиги истэн эрэ хааларбыт. Германия психотерпия интернациональнай киинигэр сертификат ылбыта, Ол курдук, Великобритания Кембридж куоратыгар конференцияҕа, АХШ-ка Нью–Йорка ыытыллыбыт ХНТ төрдүс сессиятыгар тулалыыр эйгэ харыстабылыгар программаларынан, 2010 сыллаахха Польшаҕа Варшава куоракка Медицина историятыгар институтугар курдук улахан тэрээһиннэргэ кыттыбытын билэбит. Кини айылҕа алдьаныытын содула кэскилбитигэр охсуулаах буолуоҕун эҥин туһунан истэн, атын дойдуларга итиннэ улахан болҕомтону ууралларын көрөн дьиксинэн билэ-көрө сатыыра улааппыта… Итэҕэлгэ төннүбүтэ. Итэҕэлбит симэлийэн эрэрэ иэдээҥҥэ тириэрдиэ диэн итэҕэйбитэ… 130-чэ наукаҕа биллэр дьоннору кытары билсибитэ – Великобритания, АХШ, Канада, Швеция, Германия о.д.а. судаарыстыбаларыттан, Африкаҕа тиийэ сүүстэн тахса учуонайдары, айылҕалаах дьону кытары билсибитэ суола-ииһэ суох хаалбатаҕа. Биһиэхэ да ити сирдэртэн Галиналаах үлэлэрин интэриэһиргээн кэлэллэрэ. Холобур, Гималай улуу ойууна Ярджан ыалдьыттаан ааспыта…
Галина Ефимовна бу сылларга 2 №-дээх педучилищеҕа преподавателинэн, Дьокуускайдааҕы дизайн уонна технология коллеһын дириэктэрин солбуйааччытынан, 2009 сылтан ЯГИКИ проректорынан үлэлээбитэ уонна бириэмэтин, сыратын кыраайы үөрэтиигэ анаан кэллэ.
Ылдьаа Саадырыммытыгар төннүөҕүҥ… Кэккэ сылларга Галина Шадрина төрдүтүн-ууһун хасыһан Агдаакы кинээһин олоҕун ылсан туран чинчийдэ. Саас ыраатан бириэмэ ыгымынан саҕалаабыт дьыалатын ситэрэргэ күнүн-дьылын анаата, доруобуйатын да толук уурда диэххэ сөп. Галина Ефимовналаах балтыта Юлия Дьячковалыын биир дойдулаахтара, өр сылларга култуура миниистиринэн үлэлээбит Е.Н. Васильевка махталлаахтар — сүдү киһилээхтэрин туһунан Ефим Николаевич РГИА-тан Илья Шадрин Россия ыраахтааҕыларыгар Павел-1, Александр -1 суруктары булбутуттан сиэттэрэн бу дьоһун киһини чинчийэргэ этии киллэрбититтэн, бастакы сорунууларыгар Судаарыстыба Киин архыыптарыгар үлэлииргэ үбүнэн-харчынан уолаттарын Сергейи, Александры, Николайы кытары өйөөн эбии матырыйааллары буларга суолу арыйбытыгар. Дьаныардаах үлэттэн элбэх да үтүө былыргы докумуоннары бу архыыптартан сыралаһан туран булан улахан прогрессивнай өйдөөх-санаалаах Сахабыт сирин судаарыстыбаннай диэйэтэлэ Илья Максимович Шадрин аата норуотугар төнүннэ.
Малдьаҕар кинээһэ Ылдьаа Саадырын алта төгүл Россия ыраахтааҕыларыгар тиийэн норуотун кыһалҕаларын туруорсубута
Саха норуота бу тыйыс айылҕалаах хотугу сиргэ олорон бэйэтин бэйэтэ дьаһанар кыахтаах буоларыгар, омук быһыытынан эстибэтин туһугар Илья Шадрин олоҕун 20-тэн тахса сылын анаабыта. Кини дьиэ кэргэнэ биир бастакынан XVIII-с үйэҕэ христианскай итэҕэли ылыммыта, ол эрээри төрүт саха итэҕэлин эмиэ тэҥҥэ тутара. Православие көмөтүнэн бу аҕыйах ахсааннаах хотугу сир дьоно үөрэхтэнэн улахан судаарыстыба састаабыгар киирэн омук быһыытынан сайдан олорор дьылҕаларын үс ыраахтааҕылары кытары тэҥҥэ быһаарсыбыт өҥөлөөх чулуу киһибит буолар.
Илья Шадрин олорор кэмигэр киэҥ Саха сиригэр олох уустук этэ. Ыраахтааҕы ыыталаабыт чиновниктара олохтоох нэһилиэнньэни баттыыллара. Архыып докумуоннара Агдаакы кинээһэ бу дьону кытары элбэхтик аахсан сууттаһарын, үксүгэр кыайыылаах тахсарын, ыраахтааҕыга, Сибиири дьаһайан олорор күбэринээтэрдэргэ суруйсубут докумуоннара бааллара ону бигэргэтэллэр. Галина Ефимовна уонунан сыл төһөлөөх архыып докумуоннарын быылын сиэбитэ, хараҕа мөлтүөр диэри былыргы славяннар шрифтэринэн чэрэниилэнэн суруллубут тыһыынчанан докумуоннары эридьиэстээбитэ, үбүн-харчытын олору куоппуйалыырга, буларга бараабыта буолуой… Уонунан күн үлэлээн, хасыһан баран кураанах төннөр куттала хаста да буола сылдьыбыттааҕа. Ардыгар кини өбүгэлэрим көмөлөһөллөр быһыыта диирэ, тиһэх күннэригэр наадыйар докумуоннарын булан үөрэр-көтөр түгэннэрэ үүнэрэ туохха тэҥнэһиэй. Ылдьаа Саадырын биэстэ ыраахтааҕыга сылдьыбытын туоһулуур докумуоннардааҕа, олох соторутааҕыта аны алтыс сырыытын бигэргэтэри булан барыбытын сөхтөрдө.
Илья Максимович судаарыстыба таһымыгар толкуйдаах чаҕылхай киһи этэ. Кини нууччалыы билэрэ, тобуллаҕас өйө, билгэһитэ даҕаны ити үрдүк сололоохторго сырыыларыгар туруорсууларын ситиһиитигэр олус улахан көмөлөөҕө. Ол иһин тэҥҥэ аахсан ситиһии кынаттанан кэлэр буолара. Кини улахан өҥөтүнэн Саха сиригэр үөрэҕи, суругу-бичиги тарҕатыы, саха оҕолорун үөрэттэриини тэрийии буолбута. Оннооҕор кырачаан уолун доҕорун кытары Санкт-Петербурга Муоратааҕы кадетскай куорпуска үөрэттэрэ ыыппыта биллэр. Бу үөрэх тэрилтэтигэр кини уола кинээс уолунан император Павел быһаарыытынан киирбитэ, манна биллиилээх нуучча полководецтара П.И. Румянцев, Ф.Ф. Ушаков, муораларынан сылдьан чинчийээччи И.Ф. Крузенштерн о.д.а. үөрэммиттэрэ даҕаны элбэҕи этэр. Үөрэх эрэ үрдүк сололоохтору кытары тэҥҥэ аахсарга, билиини-көрүүнү сайдыыга тириэрдэрин өтө көрбүт буоллаҕа. Саха оҕолоро үөрэхтэнэн дойдуларыгар туһаны аҕалалларын туһугар элбэх үбүн-харчытын уган, Сиинэтигэр таҥара дьиэтин туттарбыта, Спасскай манастыырга 1801 сыллаахха Сенат быһаарыытынан саха уолаттара үөрэнэллэригэр оскуоланы арыйтарбыта. Ыраахтааҕылаах Россия Сибиири баһылааһыныгар о.д.а. судаарыстыбаннай боппуруостары быһаарсыыга кыттыбыта, дойдутун, дьонун туһугар элбэҕи ситиспитэ, ытыктанар тойон буолан номоххо, сурукка киирбитэ кини Хаҥалас биир чулуу, чаҕылхай киһитэ буоларын бигэтэр. Онон,туох даҕаны мөккүөрэ суох, Тыгын Дарханы, Маһары Баһыакабы, Соппуруон Сыраанабы кытары биир кэккэҕэ турар ытык киһибит буолар, Илья Шадрин.
Дьэ, бу түс-бас киһибит норуотугар төннүүтэ Галина, ону сэргэ Юлия Ефимовналар сүдү бэлэхтэрэ буолар.
Илья Максимович Шадрин туһунан биһиги хаһыаппытыгар бу уонтан тахса сыл элбэх ыстатыйалары кинилэр көмөлөрүнэн таһааран кэллибит. Онтон сотору кэминэн бу маны барытын бигэргэтэр архыып докумуоннарыгар олоҕуран тахсыбыт дьоһун кинигэбитин хаҥаластар тутуохпут турар. Хаҥалас дьоно-сэргэтэ маны барытын дьоһуннук кэмэ кэллэҕинэ сыаналыа диэн эрэнэбин. Г.И. Шадрина РФ, СӨ Бочуоттаах грамоталарынан бэлиэтэммитэ, РФ Орто анал үөрэхтээһини бочуоттаах үлэһитэ ааттаах. Өссө төгүл үйэлээҕи дьонугар-сэргэтигэр тириэрдэр кыраайы үөрэтээччибитин Галина Ефимовнаны үбүлүөйдээх күнүнэн эҥэрдэлиибин, ситиһиилэри, доруобуйаны, өбүгэлэрэ арчылыы сылдьалларыгар баҕарабын.
Людмила Аммосова.
(Хаартыскалар ааптартан уонна Шадриннар дьиэ кэргэттэрин тус архыыптарыттан).
Мои посты о Хангаласском улусе в 2025 году:
Аварийная остановка котельной в селе Тит-Эбя: как это было и что необходимо предпринять
Драматург Степан Ефремов 120 сылын бэлиэтээһин түгэннэрэ
Поздравляем редакцию газеты «Хангалас» и победителей конкурса по подписке!
Династия Шишигиных — «Самая творческая династия» в республике!
Международный турнир по борьбе хапсагай «Хаҥалас хапсаҕайа». Торжественное открытие
Участники «Школы мэров» посетили Хангаласский улус!
Уйбаан Шамаев Саха тустуутун — Хаҥалас хапсаҕайын туһунан
Искренние соболезнования родным и близким…
Таайым Охоноос туһунан ийэм ахтыыта
Награды Героя России вручили родным
Приносим глубокие соболезнования родным и близким Павла Ионовича Ядрихинского…
На пути в космос. Школьники Якутии запустили зонд со спутником в стратосферу
Александр Ткачев посетил шахматный класс Малой Академии наук РС (Я)
НПК «Лугиновские чтения»: хангаласские школьники успешно защитили свои исследовательские работы
Экс-прокурор Ноговицын: коррупция и унты
Бастыҥтан бастыҥ, чулууттан чулуу – Михаил Павлов
Мы — братские народы: большое интервью Рустама Минниханова
Коллектив Малой Академии наук на субботнике Октемского наслега!
Хаҥаластар Аҕа дойду Улуу сэриитигэр
Воин из Хангаласского улуса — Архипов Николай Николаевич
Б.П. Протодьяконов Хаҥаластарга ыҥырыы суруга
Поддержим Олега Иринеева на праймариз «Единой России»!
Аныгы оҕо кыылы-көтөрү зоопаркаҕа эрэ көрөр…
Итоги праймариз “ЕР” в Хангаласском улусе
«Хаҥалас» хаһыакка итии истиҥ эҕэрдэ!!!
Выражаем искренние соболезнования…
Якутский народ, Хангаласский улус понес большую утрату…
Станислав Михайлович Артемьев биографията
Сегодня похороны… Биография Ивана Захарова
Поздравление от Олега Иринеева!
Полное видео инаугурации Главы МР «Хангаласский улус» Сергея Гребнева
Открытие памятника историческим личностям Хангаласского улуса!
Наталья Скрябина “Арыллыбыт аартыгынан» дьоро күнүгэр
Семья Строевых из Хангаласского улуса награждена орденом «Родительская слава»!
Мой сайт: https://nikbara.ru/ — блог о разных интересных событиях
Сайт об усадебном хозяйстве в Якутии https://usadbaykt.ru/
Мой канал в «Яндекс Дзен» — NikBara
Мой блог в “Блогах Якутии” https://blogi.nlrs.ru/author/88287 — архив моих постов в Дневниках Якт.ру и новые посты о культурных событиях.
Просьба подписаться на мой канал «Николай Барамыгин» на Ютуб!
Мой канал в РУТУБ: https://rutube.ru/channel/14274804/
И на мои аккаунты в социальных сетях!
«Одноклассниках» https://ok.ru/profile/500676253992
«В контакте» https://vk.com/nbaramygin
Мой канал в «Телеграм» https://t.me/nikbaraykt
Николай Андреевич, Эн Галина Ефимовнаны үбүлүөйдээх күнүнэн эҕэрдэлиир суруккар кыттыһабын! Илья Шадрин чаҕылхай олоҕун сырдатар кэрэхсэбиллээх кинигэ тахсарын үөрэ күүтэбин.
Махтал!